Çoban Mustafa Paşa’ya Hiç Böyle Baktınız Mı?
Osmanlı’nın Gebze’deki varlığı, Gebze’nin simgesi ve merkezi, Mimar Sinan’ın mirası Çoban Mustafa Paşa Camii’ni ne kadar biliyoruz?
Cami ve Külliye Yavuz Sultan Selim ile Kanuni Sultan Süleyman’ın vezirlerinden Çoban Mustafa Paşa tarafından 1523’te ünlü mimar; Mimar Sinan’a yaptırılmış. 1523’ten 2017’ye kadar uzanan 5 asırlık bu dev eser şehrin tam ortasında şehirden uzak bir yapı. Külliyenin ev sahipliği yaptığı kediler ise halinden gayet memnun. Külliyeden kuş sesleri de eksik olmuyor. Külliyede kütüphane, paşa odaları, imarethane dikkat çekiyor.
2 PADİŞAH VEZİRİ ÇOBAN MUSTAFA PAŞA
Çoban Mustafa Paşa Cami ve Külliyesi’ni daha yakından tanımak için ziyaretimiz sırasında bizlere rehberlik eden Çoban Mustafa Paşa Cami imam hatiplerinden İrfan Tatlı külliye ile ilgili bizleri aydınlattı. İmam Tatlı, “Caminin yapımı Kanuni Sultan Süleyman’ın dönemine tekabül ediyor. Çoban Mustafa Paşa, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman’ın vezirlerinden biri idi. Cami 1523 tarihinde yaptırılıyor. Osmanlı camilerinde çini vardır ama burada mermer var. Bunların hepsi Mısır’dan gelmiş. Çoban Mustafa Paşa da Mısır’da valilik yapmış.
EY SESLERİ İŞİTEN…
Bu camide diğer çoğu camide yok ve Kur’an-ı Kerim’in ilk yazılan hattıdır. Kufi bir hat sanatıdır. Kur’an harfleri çevresinde oluşmuş güzel yazılardır. Bu yazı adını Kufe kentinden almıştır. Kûfi hattı geometrik şekilli. Caminin kubbesinde bir münacat yazıyor. Yazan bu münacatta 4 dua şekli var. Dua ise şöyle ‘Ey sesleri işiten, ey dereceleri yükselten, ey ihtiyaçları gideren ve ey duaları kabul eden’ şeklinde. Kubbedeki yazının daha önceden olmadığı söyleniyor.
CAMİYE GELENLERİN EN ÇOK SORDUĞU SORU…
Evliya Çelebi Gebze’den geçtiğinde Kur’an-ı Kerim’deki Nur Suresi’nde bulunan bir ayetin yazdığı söyleniyor. O ayet ise; ‘Allah yerlerin ve Göklerin nurudur.’ Camiye gelenlerin en çok sorduğu soru ise camide bulunan 3 adet Davud Yıldızı. Diyanet İslam Ansiklopedisi’nde de Hz. Süleyman’ın Mührü olarak geçiyor. İsrail’in bayrağında olsa da bu sembol İslam dininde de yer alıyor. Yahudilik’te adı Davud Yıldızı olarak geçiyor. Tarihi eserlere baktığımızda da Osmanlı ve Selçuklu mimarilerinde bu sembol kullanılmış” dedi.
Camide bulunan kapı ve geçitlerin alçak olduğunu belirten İmam Tatlı, burada verilmek istenen mesajın ‘Başını Eğ!’ manasına geldiğini ve kibrin hoş karşılanmadığını ifade etti.
TÜRBEDEKİ O YAZI…
Caminin külliyesinde bulunan orijinal güneş saatinde ise namaz vakitleri belirleniyormuş. Külliyede bulunan Çoban Mustafa Paşa’nın Türbesi’ne girdiğimizde ise bir yazı dikkat çekiyor. Yazının Hz. Ömer’in yüzüğünde yazdığını ve anlamının ‘Nasihat olarak ölüm yeter ya Ömer’ olduğunu söyleyen İmam Tatlı Türbe içerisindeki çinilerinde tamamen orijinal olduğunu belirtti. Dileyenlere külliyeyi gezdirerek rehberlik yaptığını da ekleyen Tatlı, külliye ve camiyi gezmeye gelenlere tur sonunda mealli Kur’an-ı Kerim hediye ettiğini söyledi.
CAMİ ESERLERİ TOPKAPI SARAYI’NDA SERGİLENİYOR
Gebze Çoban Mustafa Paşa Cami eserlerinden tunç fener, el yazması kitaplar, kitap kalıbı, levhalar, hilye ve bir de cam kandilin İstanbul’da bulunan Topkapı Sarayı Müzesi’nde sergileniyor. Çoban Mustafa Paşa 1529 yılında vefat edince Gebze ‘de yaptırdığı külliyenin içinde yer alan bu türbeye defnedilmiş.
Çoban Mustafa Paşa Camii İmam Hatiplerinden İrfan Tatlı
